Uitkomst onderzoek naar kloosterbegraafplaats

De onderzoekers van de aan Het Oversticht gelieerde Overijsselacademie hebben voor een reconstructie van de gebeurtenissen rond het kloosterkerkhof zowel geschreven bronnen geraadpleegd als getuigen geïnterviewd.

Medio vorig jaar kwamen er, mede naar aanleiding van vragen van de VPRO, die aan een documentaire werkte over het voormalige klooster en internaat De Goede Herder, aanwijzingen voor een voormalige kloosterbegraafplaats op het terrein aan de Vriezenveenseweg. De locatie van Huize Alexandra is beoogd als woningbouwlocatie. In het najaar van 2023 werden bij een proefsleuvenonderzoek graven aangetroffen. Deze vondst vormde aanleiding voor een opdracht aan Het Oversticht voor zorgvuldig vervolgonderzoek.

Kloosterbegraafplaats
Het Oversticht geeft aan dat volgens een register dat het klooster De Goede Herder heeft bijgehouden er 218 personen op de begraafplaats begraven zouden zijn in de periode tussen 1881 en 1981. Van de begraven personen zijn er volgens het register 56 geregistreerd als verpleegden, waarvan minimaal 18 pupillen een leeftijd hadden van 21 jaar of jonger. In het register staat dat de laatste begraving van een verpleegde in 1951 was. De laatste begraving op de kloosterbegraafplaats staat in het register gedateerd op 27 januari 1980. 

Het Oversticht concludeert in het onderzoek dat na het vertrek van de laatste Zusters van de Goede Herder in 1983 het toezicht op de begraafplaats niet voldoende is geweest. In de jaren ’80, na de laatste begraving, wordt de begraafplaats bovengronds geruimd. Zo werden de witte kruisen verwijderd. Vanaf eind jaren ’80 is het perceel niet meer als begraafplaats herkenbaar. In 1997 geeft de congregatie opdracht tot het ruimen, overbrengen en herbegraven van alle overledenen van de begraafplaats naar het kloosterkerkhof in Bloemendaal. Uit het proefsleuvenonderzoek in oktober 2023 blijkt dat de ruiming in 1997 niet volledig is uitgevoerd en er nog menselijke resten in het terrein aanwezig zijn. Het is Het Oversticht niet exact duidelijk geworden hoeveel graven er in de afgelopen jaren zijn geruimd en hoeveel graven nog aanwezig zijn noch is het duidelijk geworden hoe dit heeft kunnen gebeuren. 

Juridische implicaties
Voor het juridische aspect van de begraafplaats is een in de uitvaartzorg gespecialiseerde jurist betrokken. Het terrein - ondanks dat er meer dan 40 jaar niet meer begraven is – is juridisch gezien nog steeds een begraafplaats. De grafrechten van de betreffende graven zijn inmiddels verlopen. Op grond van de Wet op de Lijkbezorging mag een eigenaar van een begraafplaats graven waarvan de rechten verlopen zijn na 10 jaar ruimen (artikel 31, lid 2 Wet op de Lijkbezorging). Het college heeft op grond hiervan besloten het terrein de bestemming ‘begraafplaats’ te ontnemen. 

Detailopname (situatie 1956) van de begraafplaats

Vervolg
Volgende stap in het proces is over te gaan tot een zorgvuldige ruiming van het terrein. Archeologen zullen per grafkuil op hoofdlijnen de aanwezige individuen documenteren. Nadat de ruiming op deze wijze is afgerond, zullen de stoffelijke resten elders worden herbegraven om de overledenen een waardige laatste rustplaats te geven. Alles zal ordentelijk worden geregistreerd. Daarmee blijft de mogelijkheid voor derden bestaan om aanvullend onderzoek te doen. 

Het college heeft zowel de Stichting Kinderdwangarbeid Meisjes Goede Herder (KMGH), de VPRO als ook klooster Euphrasia van de zusters van de Goede Herder geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek door Het Oversticht.